Black Friday is inmiddels een begrip in de winkelwereld en het grootste koopfestijn van het jaar. Maar waar komt Black Friday eigenlijk vandaan, en hoe is het uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen? In deze blog duiken we in de geschiedenis van Black Friday, van de oorsprong tot de moderne koopjesjacht.
De oorsprong van Black Friday
De term Black Friday vindt zijn oorsprong in de Verenigde Staten en heeft aanvankelijk niets te maken met winkelen. De term werd voor het eerst gebruikt in een financiële context.
Black Friday in 1869: de goudcrash
De eerste bekende vermelding van Black Friday stamt uit 1869, toen twee speculanten, Jay Gould en James Fisk, probeerden de goudmarkt te manipuleren. Hun poging leidde tot een enorme beurscrash op vrijdag 24 september 1869. Deze dag werd "Black Friday" genoemd vanwege de chaos op de financiële markten en de economische verliezen die volgden.
Hoewel dit niets te maken had met winkelen, zou de term later opnieuw gebruikt worden in een heel andere context.
Philadelphia en de verkeerschaos
In de jaren 50 en 60 gebruikten politieagenten in Philadelphia de term Black Friday om de drukte na Thanksgiving te beschrijven. De dag na Thanksgiving stroomden duizenden mensen naar de stad voor de jaarlijkse Army-Navy footballwedstrijd en om hun kerstinkopen te beginnen. Dit zorgde voor enorme verkeersopstoppingen, chaotische taferelen in de winkels en een toename van winkeldiefstal.
De politie beschreef deze uitputtende dag als "Black Friday" vanwege de druk die het op hun diensten legde. Ondanks de negatieve connotatie begonnen winkeliers in de jaren 60 de term over te nemen, en het kreeg al snel een positievere betekenis.
De betekenis van 'zwart' in de boekhouding
In de jaren 80 kreeg Black Friday een nieuwe, commercieel aantrekkelijke draai. In de boekhouding wordt de kleur rood gebruikt om verliezen aan te geven en zwart voor winst. Voor veel winkels betekende de dag na Thanksgiving het begin van een winstgevend seizoen, omdat consumenten massaal begonnen met hun kerstinkopen.
De term Black Friday kreeg nu een positieve betekenis: het was de dag waarop winkels van rode cijfers (verlies) naar zwarte cijfers (winst) gingen.
De evolutie van Black Friday
Vanaf de jaren 80 en 90 begon Black Friday steeds meer aan populariteit te winnen in de Verenigde Staten. Winkels zagen het als een kans om klanten te lokken met spectaculaire aanbiedingen. De deuren van winkels gingen steeds eerder open, soms zelfs al om middernacht, en consumenten stonden in lange rijen om de beste deals te bemachtigen.
Black Friday als winkeltraditie
In de jaren 2000 werd Black Friday officieel de drukste winkeldag van het jaar. Winkeliers begonnen massaal te adverteren met hoge kortingen op populaire producten zoals elektronica, speelgoed en kleding. Het evenement werd synoniem met massaconsumptie, en beelden van mensen die in de rij stonden of zelfs vochten om producten gingen de wereld over.
De opkomst van Cyber Monday
Met de groei van online winkelen ontstond in 2005 Cyber Monday, de maandag na Black Friday. Dit was een reactie op het veranderende consumentengedrag: steeds meer mensen deden hun aankopen online. Cyber Monday bood online retailers de kans om klanten te lokken met extra kortingen, en het zorgde ervoor dat het koopseizoen zich verder uitbreidde.
Black Friday gaat wereldwijd
Hoewel Black Friday oorspronkelijk een Amerikaans fenomeen was, heeft het in de afgelopen tien jaar wereldwijd aan populariteit gewonnen. Landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Nederland hebben de traditie overgenomen, en steeds meer winkels bieden in deze periode grote kortingen.
Black Friday in Nederland
In Nederland is Black Friday sinds 2015 steeds groter geworden. Grote retailers zoals MediaMarkt, Bol.com, Coolblue en H&M doen jaarlijks mee, maar ook kleinere winkels en webshops profiteren van de Black Friday-gekte. Het evenement is inmiddels niet meer weg te denken uit het Nederlandse winkellandschap.
De moderne Black Friday
Tegenwoordig is Black Friday niet langer beperkt tot één dag. Veel winkels spreken van de Black Friday Week of zelfs Black November, waarbij kortingen weken van tevoren beginnen. Consumenten hebben hierdoor meer tijd om hun aankopen te plannen en prijzen te vergelijken.
Daarnaast groeit de kritiek op Black Friday vanwege de impact op het milieu en het aanmoedigen van overconsumptie. Sommige merken, zoals Patagonia en Decathlon, kiezen ervoor om niet mee te doen aan de koopgekte en richten zich op bewuste consumptie.
Conclusie
De geschiedenis van Black Friday laat zien hoe een eenvoudige term met een negatieve bijklank is uitgegroeid tot een wereldwijd winkel-fenomeen. Wat begon als een dag vol verkeerschaos in Philadelphia, is nu een essentieel onderdeel van het kerstinkoopseizoen. Of je nu houdt van de koopjesjacht of kritisch staat tegenover massaconsumptie, Black Friday blijft een fascinerend stukje winkelgeschiedenis.
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Waar komt de term Black Friday vandaan? De term werd oorspronkelijk gebruikt door politieagenten in Philadelphia om de drukte en chaos na Thanksgiving te beschrijven. Later kreeg het een positieve betekenis in de boekhouding, verwijzend naar winstgevendheid.
2. Hoe lang bestaat Black Friday al? Black Friday bestaat al sinds de jaren 50, maar het groeide pas in de jaren 80 uit tot een groot winkel-evenement.
3. Waarom is Black Friday zo populair? Winkels bieden tijdens Black Friday hoge kortingen op een breed scala aan producten, waardoor het een ideaal moment is om geld te besparen op grote aankopen.
4. Doen alle winkels mee met Black Friday? Nee, hoewel veel winkels meedoen, zijn er ook merken die ervoor kiezen om niet mee te doen vanwege kritiek op overconsumptie.
5. Hoe is Black Friday wereldwijd verspreid? Dankzij de globalisering en de opkomst van internationale webshops zoals Amazon, is Black Friday overgenomen door landen buiten de VS, waaronder Nederland.
